Zdaniem naukowców określone stężenie jadu pszczelego i toksycznego polipeptydu liniowego melityny może spowodować 100% śmierć komórek rakowych przy minimalnym wpływie na zdrowe komórki.

Pszczoła miodna (Apis mellifera) przyniosła ludzkości szereg korzystnych produktów i substancji, takich jak miód, propolis i jad, które od tysięcy lat są używane do celów leczniczych. Mimo to determinanty i mechanizmy działania jadu pszczelego (produktu wydzielniczego gruczołów pracujących pszczół) przeciw nowotworom pozostają słabo poznane, zwłaszcza jeśli chodzi o raka piersi, który dotyka miliony kobiet na całym świecie. Według ekspertów, trzykrotnie ujemny rak piersi stanowi od 10% do 15% wszystkich przypadków tej choroby onkologicznej. Jednocześnie nie ma obecnie skutecznych klinicznie metod jego zwalczania.

Zrozumienie podstaw molekularnych i specyfiki jadu pszczelego przeciwko komórkom nowotworowym może być kluczem do opracowania i optymalizacji nowych terapii opartych na niedrogich produktach naturalnych. Tak przynajmniej twierdzą naukowcy z University of Western Australia i Harry Perkins Institute for Medical Research.

Jak zauważono w badaniu opublikowanym w czasopiśmie Npj Precision Oncology, aktywnym składnikiem jadu pszczelego jest melityna, która jest dodatnio naładowanym 26-aminokwasowym peptydem amfipatycznym. Wiąże się z fosfolipidami dwuwarstwy błony i powoduje śmierć komórki poprzez tworzenie przezbłonowych toroidalnych porów (dziur) o średnicy około 4,4 nanometra, które pomagają dodatkowym małym cząsteczkom o działaniu cytotoksycznym dostać się do komórki.

W swoich badaniach naukowcy wykorzystali jad z 312 pszczół i trzmieli, a także syntetycznie rozmnażaną melitynę, zarówno w połączeniu z docetakselem, jak i bez niego, do badania ich właściwości przeciwnowotworowych u myszy laboratoryjnych. Pszczoły uśmiercono dwutlenkiem węgla i trzymano na lodzie, podczas gdy z ich brzucha usuwano żądło.

W rezultacie zespół odkrył, że zarówno jad pszczeli, jak i melityna nie tylko szybko spowodowały śmierć komórkową szczególnie agresywnego potrójnie ujemnego raka piersi i komórek raka piersi wzbogaconych o receptor HER2 (który jest odpowiedzialny za tworzenie pierwotnej oporności na leki przeciwnowotworowe), ale także wykazał swoją skuteczność w stężeniach, które nie wpływają na zdrowe komórki.

„Nikt wcześniej nie porównał wpływu jadu pszczelego lub melityny na różne podtypy raka piersi i prawidłowe funkcjonowanie komórki. (…) Jad okazał się niezwykle silny. Odkryliśmy, że melityna może całkowicie zniszczyć błony komórek rakowych w ciągu 60 minut”- powiedziała główna autorka Ciara Duffy.

Ponadto w ciągu zaledwie 20 minut melityna była w stanie wpływać na szlaki sygnałowe niezbędne do wzrostu i podziału komórek rakowych. Chociaż istnieje około 20 tysięcy gatunków pszczół, naukowcy chcieli porównać działanie jadu pszczoły Perth (Australia) z innymi populacjami z Irlandii i Anglii, a także z jadem trzmieli.

„Okazało się, że jad europejskich pszczół miodnych, znaleziony w Australii, Irlandii i Anglii, ma prawie identyczny wpływ na raka piersi. Jednak jad trzmiela nie mógł spowodować śmierci komórek nawet przy bardzo wysokich stężeniach ”- zauważyli eksperci.

W przyszłości badacze planują dowiedzieć się, która metoda będzie optymalna do dostarczania melityny do komórek, a także zbadać jej toksyczność i maksymalne tolerowane dawki.