Melatonina to związek, który reguluje cykl snu i czuwania, w szczególności pomaga nam zasnąć. Ma jednak również inne cenne właściwości, bo jest silnym przeciwutleniaczem. W najnowszym badaniu naukowcy z podmoskiewskiego Puszczino wykazali, że melatonina chroni żywe tkanki przed uszkodzeniami powodowanymi przez promieniowanie rentgenowskie.

Nie jest tajemnicą, że promieniowanie (a dokładniej promieniowanie jonizujące) poważnie uszkadza komórki i ich składniki. Istnieje wiele mechanizmów tego zjawiska. Badają je specjaliści z dziedziny radiobiologii czy biofizyki radiacyjnej.

Jednym z najważniejszych zadań dla radiobiologów było poszukiwanie radioprotektorów, czyli substancji, które zmniejszają negatywne skutki promieniowania. Naukowcy kontynuują również poszukiwania tak zwanych leków radiomitygatorowych, czyli tych, które pomagają organizmowi uniknąć poważnych konsekwencji i lepiej regenerować się w przypadku wystąpienia uszkodzenia popromiennego.

W nowym badaniu naukowcy z Instytutu Biofizyki Teoretycznej i Doświadczalnej Rosyjskiej Akademii Nauk (Puszczino) badali melatoninę i odkryli w niej obie cenne właściwości, tj. zarówno radioprotektor, jak i radiomitygator.

Melatonina jest związkiem regulującym rytmy dobowe człowieka. Niekiedy określany jest nawet mianem „hormonu snu”, ponieważ wytwarzany jest zwłaszcza w mózgu przed zaśnięciem, dlatego preparaty z melatoniną stały się popularne wśród osób cierpiących na bezsenność. Kolejną cenną właściwością melatoniny jest silne działanie antyoksydacyjne. Innymi słowy, skutecznie neutralizuje reaktywne formy tlenu i wolne rodniki – cząsteczki, które mogą uszkodzić wiele składników komórek. Reaktywne formy tlenu powstają w nadmiarze w wielu chorobach i wraz z innymi czynnikami determinują uszkodzenia popromienne.

W swoich eksperymentach autorzy nowego artykułu w czasopiśmie Antioxidants wystawili myszy na promieniowanie rentgenowskie. Następnie ocenili zmiany w dwóch różnych tkankach zwierzęcych, korze mózgowej i śledzionie. Faktem jest, że te dwa typy komórek są bardzo różne. Pierwsze dzielą się bardzo wolno, drugie bardzo szybko. Ponadto ludzie, którzy zostali narażeni na promieniowanie, mają problemy z mózgiem lub z tworzeniem się krwi w śledzionie (a także w czerwonym szpiku kostnym).

Co ciekawe, melatonina wykazywała zarówno właściwości radioochronne, jak i radiomigotuujące w obu typach tkanek. Ten wniosek został wyciągnięty po ocenie szeregu parametrów opisujących siłę uszkodzeń radiacyjnych: ilość uszkodzeń DNA w jądrze komórkowym i mitochondriach, stężenie nadtlenku wodoru i cząsteczek magazynujących energię (ATP), stan układów antyoksydacyjnych oraz wkrótce.

Nowy wynik sprawia, że melatonina jest obiecującą profilaktyką dla osób narażonych na znaczne dawki promieniowania, niezależnie od tego, czy są to pacjenci poddawani radioterapii, astronauci żyjący w strumieniu promieni kosmicznych, czy też osoby dotknięte promieniowaniem wywołanym przez człowieka.